این جمله برای همه‌ی ما بسیار آشناست: “من همینم که هستم!”
بسیار پیش آمده که ما شنونده یا گوینده‌ی این جمله بوده‌ایم. مفهوم این عبارت به دو مدل قابل استنباط است:
- من تمایلی به تغییر ندارم. زیرا من خودخواه هستم. هرکس مشکلی داره، جمع کنه بره!
- من نمی‌توانم تغییر کنم. زیرا به شرایط عادت کرده‌ام و از ابتدا به این شیوه رشد کرده‌ام. ترک عادت موجب مرض است.
در این مطلب قصد نداریم به موضوع اول بپردازیم.
عادت چیست؟
عادت به مجموعه رفتار و کارهایی اطلاق می‌شود که بصورت پیاپی و تکراری و بدون تفکر و تمرین ذهنی انجام می‌شوند. عادت‌ها این‌گونه شکل می‌گیرند:
- ما اطلاعات جدید مثبت یا منفی را دریافت می‌کنیم.
- اطلاعات دریافتی تکرار می‌شوند.
- عادات شکل می‌گیرند.
به همین راحتی یک دیتای ساده می‌تواند به عادتی مخرب یا سازنده تبدیل شود. 95 درصد کارهایی که انجام میدهیم در نتیجه‌ی عادت‌هایی‌ست که داریم.
انواع عادت ها
- عادت‌های ناخودآگاه: عاداتی هستند که از بدو تولد به ما آموزش داده می‌شوند.
- عادت‌های ناخودآگاه(فعال): عاداتی که فرد با اختیار خود و بر اثر ممارست به آنها می‌رسد.
عادت های محدودکننده
بزرگترین عامل نرسیدن به اهداف عادت‌های محدودکننده است. عادت‌های محدود کننده تمام عادات ناخودآگاهی هستند که بصورت بازدارنده از کودکی والدینمان به ما یاد داده‌اند. جملاتی از قبیل: “دست نزن”، “خطرناکه”، این کار رو نکن”، “این غذا رو نخور”، “این حرف رو نزن”و… بصورت ناخودآگاه به عادتی در ذهن ما تبدیل شده‌اند که اگر در مرحله‌ای از زندگی مجبور باشیم روی آنها پا بگذاریم دچار ترس بزرگی می‌شویم. این ترس شروع تمام “نشدن”هاست. روان‌شناسان به این نوع ترس “درماندگی آموخته شده” می‌گویند. این درماندگی ما را از قدم گذاشتن در راه جدید منع میکند.
80 درصد جامعه دچار این درماندگی هستند. نوعی بیماری فکری که نتیجه‌اش تکرار جمله‌ی “نمی‌توانم” است.
عادت هایتان را به چالش بکشید
اینجا بیشتر روی صحبت‌مان با عادات ناخودآگاه است که در ما بصورت باورهایی منطقی نهادینه شده‌اند.
اکثر مردم به دلیل باورهای آموخته از کودکی محدود در دایره‌ی شکست هستند. آنها با مواردی مثل ناآگاهی، تلاش نکردن، عدم استمرار و تغییر عادات ناآشناین و خودشان را با جمله‌ی “همینم که هستم” محدود می‌کنند.
خروج از این دایره با تغییر عادات و به چالش کشیدنشان امکان‌پذیر است. امتحان کنید وقتی یک باور قدیمی را نقض می‌کنید آیا موجب رشد شما خواهد شد یا خیر.
بدترین باور محدود کننده ترس از شکست است.
برایان تریسی
بهانه‌تراشی ممنوع!
برای آنکه بتوانیم بر ترس‌هایمان از شکست غلبه کنیم نیاز به تخریب عادات مخرب و محدودکننده و جایگزینی آنها با عادات مثبت داریم. در این مسیر یعنی شکل‌گیری عادات مثبت ممکن است دچار تضعیف شویم. این تضعیف در عمل که بسیار رخ می‌دهد نتیجه‌ی عاملی به نام “بهانه‌تراشی”ست.
برایان تریسی در این باره می‌گوید:
“بهانه‌تراشی چنین تعریف می‌شود: رشد غده بهانه‌ساز. این بیماری همیشه برای موفقیت کشنده است. یکی از شاخصه‌های افراد اهل عمل این است که هرگز نه غر می‌زنند نه توضیح می‌دهند. آنها هرگز بهانه نمی‌آورند و رفتارشان را توجیه نمی‌کنند. آنها کاری را یا انجام می‌دهند یا نمی‌دهند. اما هیچ وقت غر نمی‌زنند.”
تله‌ای به نام “شنبه”
همه‌ی ما منتظر شنبه‌ای هستیم که قرار است یک کاری را شروع کنیم:
- از شنبه ورزش میکنم..
- از شنبه سحرخیز میشم.
- از شنبه برنامه‌ریزی روزانه میکنم.
- از شنبه رژیم میگیرم.
- از شنبه یک زبان جدید یاد میگیرم.
- از شنبه بیشتر مطالعه میکنم.
- از شنبه زود میخوابم…
و شنبه‌ای که هیچ گاه قرار نیست بیاید.
که ما بطور مرتب شنبه‌ای را برای ساخت یک عادت مثبت در ذهنمان انتخاب می‌کنیم. اما هیچ زمان فرا نمی‌رسد. اتفاقی که بعد از آن می‌افتد این است که برای اطرافیانمان با خنده از این نرسیدن سخن می‌گوییم. در مقابل داستانی مشابه را از آنها خواهیم شنید. و باز هم خواهیم خندید. زیرا تصور می‌کنیم “ما همینیم که هستیم”
اما حقیقت این است که ما و اطرافیانمان همین‌هاییم که هستیم!
ارتباط داشتن با آدم‌های بهانه تراشی که هیچ گاه تمایلی به تغییر در عادات محدودکننده‌ی خود ندارند، بطور مستقیم در شیوه‌ی نگرش ما تاثیرگذاز خواهد بود. ما با انتخاب دایره‌ی روابطمان تعیین می‌کینم که قار است شبیه کدام یک از افرادی شویم که اطرافمان هستند.
خودت را از جزیره‌ی بهانه‌تراشی خارج کن.
برایان تریسی
همین حالا انجام بده
- لیستی از عادات محدودکننده‌ی خود تهیه کنید.
- لیست نیازمندی‌های عادات مثبت را بنویسید.
- هر دو لیست را اولویت‌بندی کنید.
- دایره‌ی دورتان را اندازه‌ی آدم‌های امن باز کنید.
- آدم‌های بهانه‌تراش را دور بریزد.
- 66 روز پیاپی به تکرار عادات مثبت و عدم انجام عادات منفی بپردازید
- به ورژن جدید خودتان خوش آمدید.
شاید باورت نشه دیروز این جمله رو از طفل ارشد شنیدم. نیم‌وجبی برگشت بهم گفت:«همینم که هستم»🤦🏻♀️
باید بهش بگم کارهای لیست رو از غیرشنبه شروع کنه به انجام دادن وبهانه تراشی رو کنار بذاره.😄
ممنونم از مطلبت. عکس هم جذاب بود👌
الهی😍 ولی اون فسقلی منظورش این بود که مامان من بلد نیستم تغییر کنم. مامان کمک😍
مرسی سپیده از نظرات مفیدت❤🙏🏻🌱